Ταρσανάς

Σημαντικός ιστορικός τόπος της Ερμούπολης, όπου διατηρείται η παραδοσιακή τεχνική της ξυλοναυπηγικής. Οι ναυπηγοί μεταφέρθηκαν το 1870 στην περιοχή αυτή («Νέο Ναυπηγείο») που απλωνόταν σε πολύ μεγαλύτερη από τη σημερινή έκταση. Η γενίκευση των σιδηρών ατμοπλοίων περιόρισε τις κατασκευές αλλά ώς τον μεσοπόλεμο o Ταρσανάς εξακολούθησε να «σκαρώνει» διαφόρων τύπων σκάφη. Τη χαριστική βολή στην ξυλοναυπηγική θα τη δώσει η επικράτηση του πλαστικού στην κατασκευή σκαριών. Τελευταίοι παραδοσιακοί ναυπηγοί, οι Μαυρίκοι και ο Ευάγ. Τζώρτζης συνεχίζουν σήμερα την παράδοση, με νέο εξοπλισμό.

Στο εργαστήριο των Μαυρίκων διατηρείται η «σάλα», ένα ξύλινο δάπεδο στο οποίο σχεδιάζονταν σε φυσικό μέγεθος τα χνάρια των στραβόξυλων. Πρόκειται για μια νέα μέθοδο σχεδιασμού και τυποτεοίησης των σκαφών που άρχισε να εφαρμόζεται στα μεγάλα ναυπηγεία στο τέλος του 18ου αι. Τη μέθοδο αυτή μετέφερε στους προεπαναστατικούς ναυπηγικούς χώρους της Χίου και των Ψαρών ο Χιώτης πρωτομάστορας Σταμάτιος Κουφουδάκης, ο οποίος είχε υπηρετήσει στον ναύσταθμο της Τουρκίας που διευθυνόταν από Ευρωπαίους ναυπηγούς.

Η παρουσία των πρώτων Χίων αρχιμαστόρων στη Σύρα μαρτυρείται από το 1823 ήταν οι Παντελής Ι. Μάσχας, Φραγκούλης Σέχας, Ευστάθιος Σωτηράκης, Ιωάννης Κουφουδάκης και ο μαστρο-Σταμάτης Κουφουδάκης. Μετά την καταστροφή των Ψαρών (1824) έφθασαν ο Μικές Πουτούς και από το 1827/1828 0 Ιωάννης Παγίδας και ο γιος του Νικόλαος, ο πιο ονομαστός ναυπηγός: Η φήμη του είχε ξεπεράσει τα όρια του ελληνισμού στα 1859 ο Γάλλος συγγραφέας Αλέξανδρος Δουμάς, ο πατέρας, ήρθε στη Σύρο για 15 μέρες και μέσω του Γεωρ. Κ. Ράλλη παράγγειλε στον Παγίδα μια γολέτα της έδωσε μάλιστα το όνομα της εφημερίδας του, «Monte-Cristo».

Οι εργάτες του ναυπηγείου πρωτοστάτησαν στους εργατικούς αγώνες Ερμούπολης. Μαζί με τους βυρσοδέψες, οργάνωσαν την απεργία του 1879, που θεωρείται η πρώτη οργανωμένη απεργία στην ελληνική εργατική ιστορία. 

Ερμούπολη, 841 00, Σύρος